W ramach projektu Ready4NetZero dwie chorwackie gminy Ivanić-Grad i Pregrada pokazały, jak lokalne społeczności mogą z powodzeniem łączyć odnawialne źródła energii z ekologicznymi inicjatywami, tworząc wzorce wartę naśladowania dla innych miast w regionie.
Ivanić-Grad: „Fotowoltaika i e-mobilność w praktyce”
Ivanić-Grad to rozległa gmina położona nad rzeką Lonją, tuż przy głównych szlakach komunikacyjnych łączących Zagrzeb z północno-wschodnią Chorwacją. W ramach akcji pilotażowej na dachach dziesięciu obiektów użyteczności publicznej – od szkół po urzędy – pojawiły się instalacje fotowoltaiczne, które nie tylko pokrywają znaczną część zapotrzebowania tych budynków na prąd, ale również dostarczają energię do sieci. Równolegle gmina rozpoczęła projekt farmy PV o mocy 3,3 MW, dzięki której w przyszłym sezonie aż 1 200 gospodarstw domowych będzie miało stały dostęp do taniej, zielonej energii. W centrum uwagi znalazła się także elektromobilność – do urzędu zakupiono samochód elektryczny, a przy lokalnych firmach i instytucjach stanęły ogólnodostępne stacje ładowania. W planach jest rozbudowa systemu rowerów miejskich Next Bike oraz wytyczenie sieci nowych ścieżek rowerowych, co ma zachęcić mieszkańców do korzystania z transportu alternatywnego względem samochodu .
Pregrada: „Nowe podejście do odpadów i rekultywacji”
W Pregradzie, niewielkiej gminie w powiecie Krapińsko-Zagorskim, projekt Ready4NetZero stał się impulsem do gruntownej przebudowy systemu gospodarki odpadami. Już na wstępie władze miasta zainicjowały akcję „Zelena čistka”, podczas której mieszkańcy wspólnie porządkowali parki, skwery i nadbrzeża. Aby zapobiec tworzeniu się dzikich wysypisk, pod czujnym okiem miejskiego monitoringu wideo stanęły nowe punkty selektywnej zbiórki odpadów. System ten nie tylko pozwala natychmiast reagować na próby nielegalnego wyrzucania śmieci, lecz także stanowi wsparcie dla służb porządkowych w egzekwowaniu kar przewidzianych w lokalnych przepisach. Rezultatem intensywnych prac rekultywacyjnych jest uporządkowanie ponad 90 % wcześniej zidentyfikowanych dzikich wysypisk, a na miejscu nielegalnych składowisk powstały „zielone wyspy” – estetyczne strefy zieleni, w których każdy może odpocząć i naładować rower przy automatycznej stacji ładowania .
Wnioski: Ślad węglowy maleje, a jakość życia rośnie
Oba piloty, choć różni je skala działań i specyfika lokalnych wyzwań, łączy wspólny cel: zmniejszenie śladu węglowego i podniesienie jakości życia mieszkańców. Ivanić-Grad, inwestując na dużą skalę w OZE i elektromobilność, zwiększa swoje bezpieczeństwo energetyczne, podczas gdy Pregrada poprzez działania proekologiczne udowadnia, że nawet małe miejscowości mogą w prosty sposób ograniczyć zanieczyszczenie środowiska i zaangażować społeczność w ochronę najbliższej okolicy. Obydwa przypadki pokazują, że dzięki dobrze przygotowanym projektom, wsparciu eksperckiemu i aktywności mieszkańców transformacja ku neutralności klimatycznej jest w pełni osiągalna.
Ready4NetZero to projekt finansowany przez EUKI i koordynowany przez Polską Sieć "ENERGIE CITÉS", we współpracy z konsorcjum składającym się z Ecologic Institute z Niemiec, ENERGIAKLUB z Węgier, REGEA z Chorwacji oraz Energy Cities Romania. Celem projektu Ready4NetZero jest wspieranie miast uczestniczących w projekcie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii neutralności klimatycznej do 2050 roku. Realizacja tego celu odbywa się poprzez budowanie potencjału, wiedzy i umiejętności lokalnych liderów, pracowników administracji miejskiej oraz interesariuszy lokalnych. Projekt ułatwia również wymianę doświadczeń i dialog między władzami lokalnymi.