3 kwietnia w Krakowie odbyła się konferencja podsumowująca projekt Ready4NetZero, kluczowy projekt w ramach Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej (EUKI), poświęcony wspieraniu samorządów lokalnych w opracowywaniu długoterminowych strategii na rzecz neutralności klimatycznej. W ciągu dnia przedstawiciele gmin, władz regionalnych i organizacji pozarządowych zebrali się, aby zbadać, w jaki sposób miasta zaangażowane w projekt z powodzeniem rozpoczęły transformację w kierunku przyszłości Net Zero.
W konferencji, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć "Energie Cités" (PNEC) – koordynatora projektu – wzięli również udział partnerzy z Ecologic Institute (Niemcy), Energiaklub (Węgry), Energy Cities Romania (OER) i Regionalnej Agencji Energetycznej Północno-Zachodniej Chorwacji (REGEA). Organizacje te wspólnie podjęły ambitny wysiłek budowania lokalnego potencjału, wspierania działań pilotażowych i ułatwiania wymiany najlepszych praktyk między uczestniczącymi miastami.
Na otwarciu Izabela Kuśnierz z PNEC podkreśliła znaczenie wzmocnienia pozycji miast zarówno wiedzą, jak i narzędziami do wdrażania transformacyjnych strategii klimatycznych. Projekt rozwijał się w czterech kluczowych fazach: zapewnienie dostępu do informacji na temat planowania klimatycznego, budowanie potencjału gmin, pilotowanie działań na poziomie lokalnym oraz szerokie rozpowszechnianie wyników i narzędzi do powielania.
Przekształcanie ambicji w konkretne działania
Jednym z głównych tematów dnia była potrzeba przejścia "od strategii do działania". Prelegenci podkreślali, że osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., kluczowego celu Europejskiego Zielonego Ładu, wymaga odważnych wizji lokalnych i możliwych do zrealizowania ścieżek działania. Jak zauważyła Ewa Iwaszuk z Ecologic Institute: "Dziesięć lat temu nie było jasnej narracji dla NetZero. Dziś zobowiązało się do tego ponad 130 krajów. Teraz nadszedł czas, aby władze lokalne wytyczyły drogę".
Koncepcja ścieżek transformacji była dalej badana przez Energy Cities Romania, która podkreśliła, że nie ma "jednej uniwersalnej" mapy drogowej dla miast. Zamiast tego ścieżki muszą być dostosowane do lokalnych mocnych stron, wyzwań i potrzeb społecznych. Co najważniejsze, plany te muszą uwzględniać adaptację do zmian klimatu i łagodzenie ich skutków we wszystkich procesach rozwoju miast, zapewniając jednocześnie szerokie zaangażowanie interesariuszy i zarządzanie sprzyjające włączeniu społecznemu.
Przedstawiciel węgierskiej gminy Szentes przedstawił szczegóły działania pilotażowego, będącego namacalnym przejawem projektu Ready4NetZero: rozbudowę geotermalnego systemu ciepłowniczego miasta, która może przynieść redukcję emisji CO2 o 726 ton rocznie w samych instytucjach publicznych.
Dyskusja panelowa: Od strategii do działania
Dyskusja panelowa przyniosła spostrzeżenia z Energy Cities Romania, Niepołomic i Krakowa z Polski. Uczestnicy podkreślili wartość partnerskiego uczenia się, strategicznego wykorzystania funduszy krajowych i unijnych oraz znaczenie dzielenia się historiami sukcesu między gminami.
Przykłady z terenu pokazały, jak działania wyglądają w praktyce. Niepołomice walczą z ubóstwem energetycznym poprzez spółdzielnie energetyczne, które promują udział obywateli i lokalną własność. Krakowski Pakt Klimatyczny stworzył platformę do stałej współpracy między podmiotami publicznymi i prywatnymi, zapewniając, że cele klimatyczne są nie tylko zgodne, ale i osiągalne.
Rozmowa dotyczyła również podstaw skutecznego zarządzania klimatem: przywództwa, ram prawnych, współpracy, a przede wszystkim trwałego zaangażowania społeczności. Uczestnicy podkreślali potrzebę uwzględnienia kwestii klimatycznych na każdym etapie podejmowania decyzji, wspierania lokalnego zaufania i dawania dobrego przykładu.
Jaką przyszłość wybieramy?
Na zakończenie konferencji uczestnicy zastanawiali się nad odpowiedzialnością za podjęcie zdecydowanych działań już dziś dla dobra przyszłych pokoleń. "Czy chcemy wolności do prowadzenia starego samochodu, czy wolności do oddychania czystym powietrzem?"- to pytanie odbiło się echem w całej sali.
Chociaż projekt Ready4NetZero dobiega końca, jego przesłanie pozostaje aktualne: droga do neutralności klimatycznej jest lokalna, oparta na współpracy i już w toku. Dzięki zdobytej wiedzy i nawiązanym partnerstwom, miasta uczestniczące w projekcie są nie tylko gotowe, ale także wyznaczają kierunek.
Ready4NetZero to projekt finansowany przez EUKI i koordynowany przez Polską Sieć "ENERGIE CITÉS", we współpracy z konsorcjum składającym się z Ecologic Institute z Niemiec, ENERGIAKLUB z Węgier, REGEA z Chorwacji oraz Energy Cities Romania. Celem projektu Ready4NetZero jest wspieranie miast uczestniczących w projekcie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii neutralności klimatycznej do 2050 roku. Realizacja tego celu odbywa się poprzez budowanie potencjału, wiedzy i umiejętności lokalnych liderów, pracowników administracji miejskiej oraz interesariuszy lokalnych. Projekt ułatwia również wymianę doświadczeń i dialog między władzami lokalnymi.